Sarah De Grauwe -De Grauwe Gekheid

En ik ontbrandde een kaars aan de voeten van het moederbeeld dat zorgzaam op mij neerkeek en alles leek te begrijpen zonder dat ik haar mijn gevoel van zelfhaat, middelmatigheid en overbodigheid hoefde uit te leggen.

En ik herinnerde mij de gebeden die ik zo lang geleden als kind had geleerd van zij die mij onvoorwaardelijk liefhadden en mij zoveel levensmogelijkheden hadden toegedicht, die altijd trots op mij waren, zich bezorgd afvroegen of ik wel genoeg gegeten en geslapen had en na iedere maaltijd mijn mondhoeken voor me afveegden: ‘Wees gegroet, Maria, vol van genade. De heer is met u. Gezegend zijt Gij boven alle vrouwen…’

Achter mijn oogleden brandde een stil verdriet, want allemaal waren zij dood, terwijl het verlangen om gekoesterd te worden als weleer nooit zo groot was als nu. ‘Heilige Maria, Moeder Gods, bid voor ons, arme zondaars…’

Andermaal riep ik het beeld aan, met het gebed waarin dat diepe verlangen naar omhelzing, bemoediging en geruststelling vervat zat; het verlangen weer dat zuivere kind te zijn, dat hulpeloos de armen uitstrekte naar zij die mij beschermde, mij teder over het hoofd streek, mij welwillend aankeek en alleen maar heel erg rustig ‘natuurlijk…’ zei.

Zelfs toen ze de stad verliet

bleef de stad in haar gebrand

omdat beiden, vrouw en stad

dezelfde ziel bezaten

Zoals een middernachtblues

een ballade, maskerade

Somnambule, Beltrán-blauw

en absintgroene tinten

op een blinde façade

Ogen groot en zwart geschminkt

Bodemloze kanalen

Als stille elegieën

Groteske fantasieën

Colombina op de scène

Pantomime, Harlekijnen

huilen tranen in het water

en verdwijnen in de mist

Reflecties op de huizen

en tussen de plavuizen

nog confetti van de stoet

met roet dat zilver glinstert

Melodieën van gitaren

Sterren, dichters, volksverhalen

Commedia dell’ arte

Een vergeten carnaval

van een oude femme fatale

boten varen rimpels uit

en krinkelen herinnering

op haar Gentse Grand Canal

Ik weet niet wat ik de laatste dagen heb. Pijn is het eigenlijk niet, maar ik heb zoiets over mij, precies alsof men mij tussen het martelrad gevouwen heeft. Een uitgekauwde bubbelgum. Zeer aan de gewrichten, voor niets geen goesting hebben, en moe, moe dat ik ben!

‘Het zou toch geen griep zijn zeker?’ vroeg mijn moeder ongerust aan de telefoon. Maar omdat griep doorgaans niet veel met de gewrichten te maken heeft, was ze nogal snel gerustgesteld. Het is gewoon de winter, met al dat onbehaaglijk vocht en die kouwe nattigheid. Ja, een winterloomte, die zich in het kleinste vezeltje van het lijf lijkt te willen nestelen. Dat moet het zijn.

Die loomte belet het mij bovendien van te schrijven. Ik ben aan een nieuwe roman bezig, maar het wil precies niet vlotten. En ook de cursiefjes blijven uit. Het is te zeggen, gisterenavond was ik aan een stukje over sneeuw begonnen omdat men sneeuw had aangekondigd op het weerbericht. En dan wil je natuurlijk voorbereid zijn. Maar als de sneeuw al smelt nog voor je het laatste woord erover geschreven hebt, wat is het nut er dan eigenlijk nog van? Volgens mij heeft men de sneeuw voorgoed afgeschaft, maar houdt men ons gewoon graag nog één hoopvolle illusie voor.

Deze middag heb ik dus maar een beetje onbestemd op de sofa liggen lummelen. Tot men op de radio nog eens ‘Dies irae, dies illa’ speelde; dat stuk van Mozart, waarvan ik me altijd afvraag wie ernaar kan luisteren zonder stiekem iets in zichzelf of daarbuiten te willen vernielen. Zo’n heerlijk pathetisch stuk dat het zelfmedelijden nog wat meer aanwakkert. Precies wat ik nodig had vandaag. Enfin, straks ga ik naar de dokter. Hopelijk heeft die iets in huis om mij wat nieuwe levenslust in te blazen, want de multivitaminen zijn ook niet meer wat ze ooit waren. Net zoals die sneeuw!

Zo’n kou die aan de ribben blijft plakken, dat heb ik graag. Ik schreef al eens over mijn kalenderwinters in Machelen-aan-de-Leie, maar de stad hoeft er eigenlijk niet voor onder te doen. Wie de kerstmarkt vermijdt, en in de plaats daarvan een wandeling maakt langs de verlaten grachten, de uitgeluchte bomen en de in zichzelf gekeerde straatjes, zal moeten toegeven dat de stedelijke winter even mooi kan zijn als die op het platteland. Maar let op, ook hier moet je er op gekleed zijn.

Vorige week kocht ik een nieuwe muts, die volgens de verkoopster minstens drie soorten wol bevatte die gemaakt was van minstens evenveel beesten, waaronder Mongoolse jak en Chinese Kasjmirgeit. Je hebt zo van die boetiekjes waar ze je buiten de kleren ook een heel mooie uitleg verkopen…

Hoe dan ook, onder de wollige warmte van mijn nieuwe muts trok ik de stad in om het beste uit die korte, donkere middag te halen. De daken onder de rijp, ijsbloemen op de autoruiten, eksters op de begijnhofmuren en een laatste peer die zich krampachtig aan de tak van zijn boom vasthield voordat hij door diezelfde eksters werd opgegeten; allemaal dingen die mij de slotfacturen en alle andere besognes der mensheid weer even deden vergeten. Dingen waar Guido Gezelle vast jaloers op zou geweest zijn. De kunst van het kijken ben ik ondanks de kou en de donkerte nog steeds niet verleerd. En had ik er zelf een goed gedicht over kunnen schrijven, dan had ik dat vast gedaan, maar het is natuurlijk weer zo’n ouderwets stukje proza geworden… Wat anders?

Schilderij: ’Effet de neige’ – Gustave Caillebotte

Als ik buiten in de wereld ben, waar het verdriet niet zo erg opvalt, waar reclame wordt gemaakt voor dure slagroomtaarten, voor prei, savooi en boerenworst, en telefoonabonnementen, waar zorgeloze koeien staan te grazen in de ochtendmist, waar mensen staan te kijken voor verlichte etalages, koffies drinken op terras, alsof er nooit wat aan de hand was, als ik de schemer van de avond zie, die de gordijnen van de steden sluit, de pendelaars in auto’s, die met een bonus weer naar huis toe gaan, naar de televisie, naar het zeven-uur-journaal, naar een up-to-date verslag, van duizend verse rampen, met duizend verse doden, die een vader en een moeder hebben, die op hun beurt duizend doden sterven, dan rest mij slechts te zwijgen, om God te laten spreken, maar dan nog zegt hij niks…

(Foto: Dirk Roose)

De vrouw van de toekomst, meer bepaald van het jaar 3000, is een gedrocht met een bochel, een klauwhand, een derde ooglid en een blutshoofd met een bedroevend kleine schedelpan. En dat alles ten gevolge van een overmatige blootstelling aan technologie, en levens die zich generaties lang in bureaustoelen hebben afgespeeld in plaats van in de goeie, ouderwetse buitenlucht. Gedragsfuturologen hebben er geen goed oog in…

Ik voel het al wat trekken tussen de schouders en klap de laptop dicht. Tijd voor een wandeling.

Met een beetje moeite vind ik een lap groen die zich tegenwoordig al een bos mag noemen. Maar je hoort me niet klagen; er staan mooie paddenstoelen (duidelijk bewoond) en enkele bomen die hard hun best doen om hun bladeren te verliezen. Nog een goede maand en het is nieuwjaar… Vroeger duurden de jaren nog twaalf volle maanden, tegenwoordig -zo lijkt het wel- slechts een paar weken. Haast de moeite niet om eraan te beginnen. En gelijk dat het lente is, zit er in de vogel(kijk)hut een koppeltje te vrijen; vlinders in de buik die tot tegen hun zwevende ribben fladderen, de liefde al behoorlijk buiten adem gezoend. Ondertussen worden er selfies gemaakt. “Hoed u voor de klauwhand!” placht ik nog te roepen, maar ik zwijg. Foert, après nous le déluge.

Naast de hut staan Maartse viooltjes en onder de plompeblaren hoor ik kikkers kwaken. De zon schijnt week maar warm. Ik ga op een bankje zitten en droom over versleten novembers onder een deken van Mongoolse yakwol, sintels van de haard, een paar Schotse pantoffels aan de voeten en een dik boek in de taal van het romantisch verdriet. De geur van de oven en een quatre quart met échte boter… Dàt is november. Ik, vrouw van de toekomst? Ho-ho! Vergeet het maar!

(Getty images, Zuperia)

Op 31 oktober heb ik altijd een beetje hetzelfde gevoel als op oudejaarsavond, namelijk dat er krampachtig iets gevierd moet worden en ik daarvoor niet in de stemming ben. Hoewel Samhain ‘vergadering’ betekent, houd ik het rustig. Solitude in pyjama, en een film met Vincent Price. Dat is meer dan goed genoeg. Af en toe een luie blik naar buiten… De wind waait woest en ongedurig; alsof de gehoornde god en zijn gevolg van heksen door het luchtruim stormt. En ik bedenk me dat de sluier tussen de wereld van de levenden en de wereld van de doden nu het dunst is, dat er ergens in een Welsh bos stenen in het vuur worden geworpen, dat de god Lugh straks aankomt in het dodenrijk, dat er in Ierland elfenheuvels worden gebouwd, dat er sabbats worden gehouden met naakte vrouwen die dansen onder de maan, en priesteressen die zeggen dat alles begint vanuit de duisternis.
Straks is het 1 november en zal ik de bladeren van mijn dierbaren vegen, zal ik mastellen eten die ik zelf heb gewijd en een kaarsje branden bij een foto van de mensen die ik graag had willen bellen, indien dat nog eens kon. Maar de sluier is vandaag het dunst, dus voor alle geval fluister ik toch maar al iets liefs naar de overkant: ik mis u. Verdomme toch, wat mis ik u…

In het stof van onze dagen

Schrijven wij geschiedenis;

De namen van geliefden

De namen van demonen

Van zij waarvoor wij leefden

Of waar wij aan gestorven zijn

Scherven in het zwarte zand

Grijs verkleurd of roest-omrand

Wondermooi en imperfect

En toch perfect vervallen

Nu zo Nobel door de tijd

Dat wij helend willen strelen

Met een vinger of een hand

Over dat wat werd gebroken

Zodat het kostbaar wordt

Zodat we het als mythen

Als sagen en orakels

Als oude tarotkaarten

Als lange levenslijnen

Kunnen lezen in het stof

Het stof van onze dagen

Dat het licht altijd verstrooit

Maar schittert in ons spectrum

In al wat wij niet zagen

Schilderij: Dust Motes – Vilhelm Hammershøi